Bản chất pháp lý của điều lệ công ty là một vấn đề quan trọng trong việc xác định hậu quả pháp lý khi xảy ra vi phạm; là căn cứ để xác định quyền và nghĩa vụ của các thành viên, xác lập và thực hiện hợp đồng và các giao dịch liên quan. Điều lệ được coi là một bản hợp đồng đặc biệt được xác lập trên cơ sở theo quy định của pháp luật.
Theo quy định của Bộ Luật Dân sự năm 2015 ” Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự” .
Hợp đồng bản chất là sự thỏa thuận giữa các bên nhằm mục đích để xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt nghĩa vụ dân sự. Hình thức hợp đồng được thể hiện bằng hình thức: Thông qua lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Điều lệ công ty là sự thỏa thuận giữa các thành viên hoặc cổ đông sáng lập của công ty họ thống nhất ý chí và ý chí đó phải phù hợp với yới chí của nhà nước. Sự thống nhất ý chí của các thành viên, cổ đông sáng lập được thể hiện dựa trên nguyên tắc được quy định của Bộ Luật Dân sự: tự nguyện , bình đẳng, trung thực, thiện chí hợp tác. Điều lệ điều chỉnh quan hệ giữa các thành viên hoặc các cổ đông với nhau; các thành viên hoặc các cổ đông với công ty; công ty với bên thứ ba. Điều lệ có thể làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các thành viên hoặc cổ đông công ty với bên thứ ba. Mặc dù bên thứ ba không tham gia ký kết hay phê chuẩn điều lệ nhưng điều lệ vẫn có thể làm phát sinh quyền và nghĩa vụ đối với bên thứ ba. Điều lệ mang đầy đủ đặc điểm của một bản hợp đồng bởi vậy được coi là một loại hợp đồng đặc biệt.
2. Các tính chất đặc biệt của điều lệ
Điều lệ có 3 tính chất đặc biệt: Các bên của điều lệ; Có tính chất như một hợp đồng ủy quyền; giải quyết tranh chấp
2.1. Các bên của điều lệ
Điều lệ là một hợp đồng điều chỉnh mối quan hệ ba bên đó là: Thành viên hoặc cổ đông; công ty; bên thứ ba. Bản điều lệ ban đầu không có sự tham gia ký kết hết tất cả các thành viên hoặc cổ đông của công ty mà chỉ có sự tham gia ký kết của các thành viên đầu tiên hoặc các cổ đông sáng lập. Tuy nhiên các thành viên hoặc các cổ đông sau này khi trở thành thành viên hoặc cổ đông của công ty sau khi công ty được thành lập thì không cần ký vào điều lệ mà đương nhiên sẽ tuân theo quy định của điều lệ.
Vấn đề sửa đổi điều lệ cũng không giống thủ tục đối với hợp đồng thông thường. Đối với hợp đồng thông thường khi sửa đổi hợp đồng thì cần được sự đồng ý của tất cả các bên tham gia ký kết hợp đồng. Trong trường hợp hợp đồng có liên quan đến quyền và lợi ích của bên thứ ba thì hợp đồng chỉ được sửa đổi hoặc hủy bỏ nếu có sự đồng ý của bên thứ ba, còn nếu bên thứ ba không đồng ý thì các bên không được sủa đổi, hủy bỏ hợp đồng. Khác với hợp đồng thông thường điều lệ công ty có thể sửa đổi mà không cần có sự đồng ý của tất cả các thành viên, cổ đông của công ty hoặc bên thứ ba mà chỉ cần đáp ứng đủ một tỉ lệ nhất định tổng số vốn góp của thành viên hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.Điều lệ là một bản hợp đồng đặc biệt
2.2. Điều lệ có bản chất như một hợp đồng ủy quyền.
Xét từ góc độ quan hệ giữa công ty, đại diện của công ty và bên thứ ba, điều lệ có tính chất như một hợp đồng ủy quyền. Điều lệ ủy quyền cho người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện cá hợp đồng hoặc các giao dịch thay mặt công ty với bên thứ ba. Điều lệ cũng cho phép chi nhánh, văn phòng đại diện hành động như đại diện được ủy quyền của công ty để thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của công ty hoặc bảo vệ lợi ích của công ty.
2.3. Giải quyết tranh chấp
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2014 nội dung của điều lệ công ty phải có nguyên tắc giải quyết tranh chấp “Nội bộ” giữa các thành viên hoặc các cổ đông của công ty. Đối với điều lệ mẫu của công ty đại chúng có quy định về điều khoản giải quyết tranh chấp giữa cổ đông với công ty và giữa cổ đông với Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát…ở khía cạnh này Điều lệ cũng giống như một bản hợp đồng với quy định về giải quyết tranh chấp giữa các bên trong hợp đồng. Tuy nhiên thông thường trong Điều lệ không có quy định về việc giải quyết tranh chấp giữa thành viên hoặc cổ đông, giữa công ty với bên thứ ba mà cần phải dựa vào căn cứ hợp đồng cụ thể được ký kết giữa thành viên hoặc cổ đông, giữa công ty với bên thứ ba hoặc theo quy định của pháp luật hiện hành.
Trên đây là toàn bộ nội dung cần lưu ý về bản chất của Điều lệ. Nếu còn vướng mắc hay cần giải đáp các vấn đề pháp lý liên quan, anh/chị hãy liên hệ tới chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ giải pháp kịp thời
Tags: Điều lệ, SJK Law, SJK Việt nam
