Xử phạt hành vi khai thác khoáng sản (khai thác cát) trái phép

Câu hỏi

Xin cho hỏi khi phát hiện ra hành vi khai thác khoáng sản trái phép cụ thể là khai thác cát tại lòng sông gây sạt lở thì UBND xã phải có trách nhiệm và thẩm quyền gì nhằm ngăn chặn hành vi trên? Pháp luật có xử phạt khai thác cát trái phép?

Trả lời

Vấn đề bạn hỏi, Luật sư tư vấn và chuyên gia của Công ty Cổ phần Phát triển SJK Việt Nam trả lời như sau:

Theo quy định tại khoản 3 Điều 31 Nghị định 23/2020/NĐ-CP có hiệu lực ngày 10/04/2020 về trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp, Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về khoáng sản trên địa bàn theo quy định của Luật Khoáng sản, quy định của Chính phủ và các nhiệm vụ sau đây:

• Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về khoáng sản đến thôn, bản, xóm; vận động nhân dân địa phương không khai thác, tập kết, kinh doanh, vận chuyển cát, sỏi trái phép;
• Phát hiện và tố giác tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản, khai thác cát, sỏi trái phép; thực hiện quy chế phối hợp trên địa bàn và các xã thuộc các địa phương khác trong khu vực giáp ranh;
• Ngăn chặn hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép ngay sau khi phát hiện; xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật; trường hợp vượt quá thẩm quyền, báo cáo Ủy ban nhân dân cấp trên để xử lý theo quy định của pháp luật;
• Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã chịu trách nhiệm toàn diện trước Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện về quản lý cát, sỏi lòng sông trên địa bàn xã theo quy định của pháp luật.

Khi phát hiện hành vi khai thác cát trái phép, Ủy ban nhân dân xã cần thực hiện những nhiệm vụ theo trình tự sau đây:

Thứ nhất, yêu cầu tầu dừng hút cát, sỏi.

Thứ hai, tiến hành lập biên bản kiểm tra có chữ ký của các thành phần tham gia và đối tượng vi phạm, trong đó xác định rõ: chủ tầu và người vi phạm, số lượng tầu, vị trí khai thác trái phép, khối lượng cát, sỏi đã hút lên tầu, thời gian tầu vi phạm,…

Thứ ba, tạm giữ tang vật, phương tiện để điều tra, làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND xã được quy định cụ thể tại Điều 36 Nghị định số 33/2017/NĐ-CP ngày 03/04/2017 của Chính phủ, theo các hình thức sau đây đối với các vi phạm các quy định về khu vực khai thác khoáng sản

1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đối với hành vi cắm mốc điểm khép góc khu vực được phép khai thác khoáng sản, cụ thể như sau:

a) Phạt cảnh cáo đối với trường hợp đã cắm mốc nhưng không đúng quy cách theo quy định;

b) Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng/01 điểm mốc còn thiếu đối với trường hợp đã cắm mốc các điểm khép góc khu vực được phép khai thác khoáng sản đúng quy cách nhưng chưa đầy đủ số lượng mốc theo quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản.

2. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đối với hành vi không thực hiện việc cắm mốc các điểm khép góc khu vực được phép khai thác khoáng sản, cụ thể như sau:

a) Phạt cảnh cáo đối với khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường của hộ kinh doanh;

b) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với trường hợp giấy phép khai thác khoáng sản do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp, trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản này;

c) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với trường hợp giấy phép khai thác khoáng sản do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp.

3. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đối với hành vi khai thác khoáng sản có tổng diện tích đã khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác (theo bề mặt) đến dưới 10% hoặc đến dưới 0,1 ha; vượt quá phạm vi ranh giới độ sâu được phép khai thác đến dưới 01 m, cụ thể như sau:

a) Phạt cảnh cáo đối với khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường của hộ kinh doanh;

b) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản này;

c) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

4. Phạt tiền đối với hành vi khai thác khoáng sản có tổng diện tích vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác (theo bề mặt) từ 10% đến dưới 50% hoặc vượt từ 0,1 ha đến dưới 0,5 ha; vượt quá phạm vi ranh giới của độ sâu được phép khai thác từ 01 mét đến dưới 02 m, cụ thể như sau:

a) Từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường của hộ kinh doanh;

b) Từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản này;

c) Từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

5. Phạt tiền đối với hành vi khai thác khoáng sản có tổng diện tích vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác (theo bề mặt) từ 50% đến dưới 100% hoặc vượt từ 0,5 ha đến dưới 01 ha; vượt quá phạm vi ranh giới độ sâu được phép khai thác từ 02 m đến dưới 05 m, cụ thể như sau:

a) Từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với trường hợp khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường của hộ kinh doanh;

b) Từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trừ cát, sỏi lòng sông và trường hợp quy định tại điểm a khoản này;

c) Từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với khai thác cát, sỏi lòng sông; khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trừ trường hợp quy định tại điểm d khoản này;

d) Từ 300.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng đối với khoáng sản theo giấy phép do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp là vàng, bạc, platin, đá quý; khoáng sản độc hại.

6. Phạt tiền đối với hành vi khai thác khoáng sản có tổng diện tích vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác (theo bề mặt) từ 100% trở lên hoặc vượt từ 01 ha trở lên; vượt quá phạm vi ranh giới độ sâu được phép khai thác từ 05 m trở lên, cụ thể như sau:

a) Từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường của hộ kinh doanh;

b) Từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trừ cát, sỏi lòng sông và trường hợp quy định tại điểm a khoản này;

c) Từ 300.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng đối với khai thác cát, sỏi lòng sông; khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trừ trường hợp quy định tại điểm d khoản này;

d) Từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với khai thác khoáng sản theo giấy phép do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp là vàng, bạc, platin, đá quý, khoáng sản độc hại.

7. Hình thức xử phạt bổ sung:

a) Tịch thu toàn bộ khoáng sản đã khai thác trong diện tích vượt ra ngoài phạm vi của khu vực được phép khai thác đối với một trong các trường hợp vi phạm quy định tại các khoản 3, 4, 5 và khoản 6 Điều này;

b) Tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản từ 01 tháng đến dưới 03 tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại khoản 3; từ 03 tháng đến dưới 06 tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại khoản 4; từ 06 tháng đến dưới 12 tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại khoản 5 và từ 12 tháng đến 24 tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại khoản 6 Điều này.

8. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc san lấp, cải tạo, phục hồi môi trường; thực hiện các giải pháp đưa các khu vực đã khai thác vượt ra ngoài phạm vi được phép khai thác về trạng thái an toàn. Đối với trường hợp khai thác cát, sỏi lòng sông còn phải khắc phục, sửa chữa những hư hỏng của công trình đê điều, công trình khác có liên quan do hành vi vi phạm gây ra;

b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại các khoản 3, 4, 5 và khoản 6 Điều này.

Như vậy, các hình thức xử phạt tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà áp dụng các biện pháp bao gồm Phạt cảnh cáo; Phạt tiền; Tịch thu tang vật, phương tiện sử dụng để vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá 5.000.000 đồng; Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định.

Đối với một số trường hợp cần thiết phải báo cáo kịp thời với Ủy ban nhân dân huyện/thành phố và các cơ quan chức năng (Sở Tài nguyên và Môi trường, Công an tỉnh) để phối hợp giải quyết.